Materiały pirotechniczne – to jedna z odmian substancji wybuchowych przewidzianych do wytwarzania efektów pirotechnicznych między innymi: cieplnych, świetlnych, dźwiękowych, dymu lub kombinacji tych efektów uzyskanych w wyniku bezdetonacyjnej, samopodtrzymującej się reakcji chemicznej.
Bezpieczne korzystanie z wyrobów pirotechnicznych i materiałów wybuchowych użytku cywilnego to cel. nowelizacji przepisów o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego[1], która weszła w życie 20 kwietnia 2016 r. Podpisanie ustawy miało zapewnić przestrzeganie wymogów bezpieczeństwa i zapewnić polskim produktom swobodny dostęp do rynku unijnego, uporządkować obrót i dystrybucję materiałami wybuchowymi przeznaczonymi do użytku cywilnego, w tym również materiałami pirotechnicznymi popularnie zwanymi fajerwerkami.
Obecnie trwają również prace nad rozporządzeniem w sprawie wymagań bezpieczeństwa dla wyrobów pirotechnicznych. Głównym celem opisywanych zmian jest właściwe wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/29/UE[2] oraz dyrektyw 2014/28/UE[3] i 2014/58/UE[4]. Nowelizacja zakłada doprecyzowanie obowiązków producentów, importerów, dystrybutorów i upoważnionych przedstawicieli producenta materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego i wyrobów pirotechnicznych, a także zapewnienie zgodności tych wyrobów z zasadniczymi wymogami bezpieczeństwa, w tym również pożarowego.
Ustawa uściślająca obrót materiałami wybuchowymi zobowiązuje jednostki gospodarcze do informowania użytkowników materiałów wybuchowych o warunkach ich bezpiecznego używania. Wprowadza także zasady określające warunki wydawania i cofania pozwoleń na wytwarzanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego między innymi metodą in situ (chodzi o wytwarzanie tych materiałów w miejscu ich użycia i przeznaczenie przez wytwórcę na potrzeby własne bezpośrednio po wytworzeniu).
W nowelizacji założono, że nadzór nad rynkiem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, używanych w górnictwie, będzie sprawował nadal Wyższy Urząd Górniczy. Z kolei materiały wybuchowe wykorzystywane poza górnictwem będą kontrolowane przez Państwową Inspekcję Pracy. Ustawa zawiera także zasady wewnątrzwspólnotowego przemieszczania materiałów wybuchowych.
Treść projektu rozporządzenia ma zawierać: wymagania bezpieczeństwa dotyczące wytwarzania wyrobów pirotechnicznych (nowym elementem jest zmiana oznaczenia klas wyrobów pirotechnicznych widowiskowych polegająca na dodaniu dużej litery „F”) oraz zakres dokumentacji technicznej wyrobów pirotechnicznych. W rozporządzeniu miałyby zostać uregulowane wymagania dotyczące etykiet umieszczanych na wyrobach pirotechnicznych oraz elementy deklaracji zgodności tych wyrobów miedzy innymi numer wyrobu, typu, partii lub serii, nazwa i adres siedziby producenta, identyfikacja wyrobu umożliwiająca odtworzenie jego historii, co ułatwi identyfikację i śledzenie drogi wyrobów pirotechnicznych w całym łańcuchu dostaw. W praktyce wszystkie wyroby pirotechniczne wprowadzane do obrotu muszą spełniać stosowne wymagania, mają być prawidłowo oznakowane i posiadać odpowiednią dokumentację.
Dzięki nowym rozwiązaniom prawnym w obrocie pojawią się wyroby pirotechniczne i materiały wybuchowe przeznaczone do użytku cywilnego stosowane na przykład w górnictwie, kolejnictwie czy budownictwie przy pracach wyburzeniowych, spełniające podwyższone wymogi bezpieczeństwa. Oznacza to, że wykorzystywanie tych produktów będzie stwarzać mniejsze zagrożenie dla ich użytkowników, osób postronnych i środowiska.
[1] Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 544).
[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/29/UE z dnia 12 czerwca 2013r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępniania na rynku wyrobów pirotechnicznych (Dz. Urz. UE L 178 z 28.06.2013).
[3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/29/UE z dnia 26 lutego 2014r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępniania na rynku i kontroli materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (wersja przekształcona).
[4] Dyrektywa Wykonawcza Komisji 2014/58/UE z dnia 16 kwietnia 2014r. ustanawiająca, zgodnie z dyrektywą 2007/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, system identyfikowalności wyrobów pirotechnicznych.
