W związku z wprowadzeniem minimalnego wynagrodzenia dla Zleceniobiorców, a co za tym idzie zwiększeniem atrakcyjności tej formy „zatrudniania”, liczba osób wykonujących pracę najemną w ramach stosunków cywilnoprawnych może realnie wzrosnąć. Tym samym wzrosnąć może liczebność wypadków przy pracy z udziałem osób nie będących pracownikami. Z tego względu konieczna jest popularyzacja wiedzy o niezbędnych krokach jakie należy w przypadku wypadku podjąć.

Podobnie jak w przypadku wypadków, którym ulegają pracownicy, konieczne jest przeprowadzenie postępowania powypadkowego. W takim wypadku jednak nie sporządza się protokołu powypadkowego lecz kartę wypadku. Obowiązek taki wynika z art. 5 ust. 1 pkt 6 Ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, który wskazuje, że ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy dokonuje w karcie wypadku podmiot, na którego rzecz wykonywana jest praca na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia – w stosunku do wykonujących te umowy. Co istotne dla samych „zatrudnianych”, na podstawie stosunków cywilnoprawnych także oni mogą być obowiązani do wypełnienia karty wypadkowej w sytuacji gdy wypadkowi ulegną osoby współpracujące z takimi osobami.

W związku z powyższym zarówno na poszkodowanych jak i na osobach zobowiązanych do wypełnienia karty wypadku leży szereg obowiązków. Przede wszystkim poszkodowani zawiadamiają o wypadku podmioty zobowiązane do wypełnienia karty wypadku, tj. osoby wymienione w  art. 5 ust. 1 Ustawy generalnie podmioty, które ich zatrudniają. Poinformowani przez poszkodowanych zobowiązani są do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku ( a przed tym do zawiadomienia ZUS o wszczęciu postępowania dotyczącego ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy) w szczególności przez:

1) zabezpieczenie miejsca wypadku w sposób pozwalający odtworzyć jego okoliczności;

2) dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku;

3) wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;

4) zebranie informacji dotyczących wypadku od świadków wypadku;

5) zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.

Sama kwalifikacja prawna wypadku dokonywana jest analogicznie jak w przypadku wypadku przy pracy tj. zgodnie z art. 3 ust. 3-6 Ustawy. Ewentualne stwierdzenie, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy wymaga uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.

Następnie nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku podmioty zobowiązane do sporządzenia karty wypadku dokonują sporządzenia tej karty. Poszkodowany lub uprawniony do jednorazowego odszkodowania członek jego rodziny może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku – o możliwości takiego działania powinni zostać poinformowani przez podmiot sporządzający kartę wypadku. Ponadto należy pamiętać, że do karty wypadku dołącza się zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności dokumenty sporządzone z oględzin miejsca wypadku, inne dowody dotyczące wypadku uznane za niezbędne do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a także uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku zgłoszone przez poszkodowanego lub uprawnionego członka rodziny.

Autor: Krzysztof Sosnowski, aplikant radcowski w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp.k.