Minęły blisko dwa lata od pojawienia się w Dzienniku Ustaw tzw. specustawy covidowej. W tym czasie zdecydowana większość pracodawców wprowadziła możliwość pracy zdalnej. Od przełomowego 2020 roku tryb pracy w wielu firmach uległ zmianie, a w odpowiedzi na potrzebę uregulowania kwestii pracy zdalnej rząd przedstawił nowy projekt ustawy.

Aktualnie, zgodnie z przepisami art. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie jego pracy poza stałym, dotychczasowym miejscem pracy. Zakres oraz godziny pracy nie ulegają zmianie, a wykonywanie pracy zdalnej musi być warunkowane odpowiednimi umiejętnościami i możliwościami technicznymi, lokalowymi – tak, aby była ona wykonywana bez żadnych problemów.

Nowy projekt ustawy

Nowelizacja przepisów uwzględnia prawa i obowiązki zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Przede wszystkim praca zdalna miałaby być rozwiązaniem stałym, a zasady jej wykonywania powinny być uregulowane między pracodawcą i pracownikiem, chociażby poprzez regulamin. Wyjątkiem, gdzie praca zdalna nie będzie warunkowana jedynie wewnętrznymi ustaleniami jest wniosek o pracę zdalną ze strony pracownika wychowującego dziecko do 4 roku życia, kobiety w ciąży lub pracownika opiekującego się członkiem rodziny posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności – składający nie może spotkać się z odmową ze strony pracodawcy.

Dodatkowo z Kodeksu pracy ma zniknąć telepraca, gdyż w praktyce nie ma ona współcześnie odpowiedniego zastosowania. Pracownik ma obowiązek wykonywać swoją pracę w miejscu, które zgłosił pracodawcy i uzyskał od niego akceptację. Wskazane miejsce powinno być zgodne z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Co ważne, nowelizacja ustawy uwzględnia również kwestię ponoszenia przez pracodawcę kosztów za materiały i narzędzia niezbędne do wykonywania pracy zdalnej przez pracownika. Dopuszczalne jest także wypłacenie z tej przyczyny ekwiwalentu dla pracownika.

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy zakłada także powstanie nowej instytucji, tzw. okazjonalnej pracy zdalnej. Pracownik będzie mógł skorzystać z niej do 24 dni w danym roku kalendarzowym, po uprzednim złożeniu wniosku.

Od rekomendacji do zapisu w Kodeksie pracy

O tym, że praca zdalna zostanie z nami na dłużej sugerowały już wyniki raportu Koalicji Bezpieczni w Pracy „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2020”, gdzie niemal każda z badanych firm umożliwiła przynajmniej części pracownikom zdalny tryb pracy (95 proc.). Co istotne, 67 proc. pracodawców i 75 proc. pracowników wprowadzenie pracy zdalnej oceniło pozytywnie. Wcześniej rekomendowane dobre praktyki, takie jak informowanie pracowników o sposobach, dzięki którym, w warunkach domowych, można ergonomicznie zorganizować stanowisko pracy z komputerem czy wprowadzanie przez pracodawcę zasad związanych z korzystaniem z pracy zdalnej, prawdopodobnie niedługo znajdą swoje miejsce w przepisach. W efekcie przedstawione inicjatywy nie będą już rekomendacją, a obowiązkiem.

Obecnie projekt ustawy jest przedmiotem prac Komisji Prawniczej, a po przyjęciu projektu przez Radę Ministrów, zostanie on skierowany do prac parlamentarnych.