Zbliża się okres świąteczno-noworoczny, który tradycyjnie obfituje w uroczystości, dające pretekst do wykorzystania różnego rodzaju środków i materiałów pirotechnicznych. Warto w tej sytuacji przypomnieć o wymaganiach odnośnie magazynowania i sprzedaży tych produktów, zapewniających bezpieczeństwo pożarowe pracownikom oraz osobom kupującym.


Sprzedaż materiałów pirotechnicznych reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych 1 oraz przepisy o ochronie przeciwpożarowej, a w szczególności rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów 2.

Materiały pirotechniczne to rodzaj materiału wybuchowego, będącego zwykle mieszaniną związków chemicznych służących do wytwarzania pirotechnicznych efektów między innymi: cieplnych, świetlnych, dźwiękowych, dymu lub kombinacji tych efektów uzyskanych w wyniku bezdetonacyjnej, samopodtrzymującej się reakcji chemicznej.

Magazynowanie wyrobów pirotechnicznych powinno być prowadzone w wydzielonym pożarowo pomieszczeniu przeznaczonym wyłącznie do tego celu.  Pomieszczenie to nie może być zlokalizowane w piwnicy oraz bezpośrednio przy ciągach komunikacyjnych czy też pomieszczeniach, w których przebywać mogą duże grupy ludzi. Wskazanym jest, aby znajdowało się ono w części jednokondygnacyjnej obiektu. W takim przypadku pomieszczenie magazynowe powinno posiadać ściany do pełnej wysokości stropodachu o odporności ogniowej co najmniej 60 minut i być zamykane drzwiami o odporności ogniowej 30 minut, otwierającymi się na zewnątrz pomieszczenia. Drzwi, o ile to możliwe, nie powinny wychodzić na drogi komunikacyjne. Jeżeli obiekt jest wyposażony w stałe urządzenia gaśnicze tryskaczowe lub w instalację sygnalizacyjno-alarmową, to również pomieszczenie magazynowe wyrobów pirotechnicznych powinno być tymi urządzeniami chronione. Dopuszczalne jest również magazynowanie wyrobów pirotechnicznych na zewnątrz obiektu, w kontenerach stalowych, które powinny być zlokalizowane możliwie jak najdalej od obiektu handlowego, jak również w bezpiecznej odległości od otwartych składowisk materiałów palnych ( m.in. palet, opakowań, śmietników, zbiorników na gaz LPG, itp.), na terenie zabezpieczonym przed dostępem osób postronnych. Za minimalną w takim przypadku należy uznać odległość 20 m od kontenerów magazynowych z wyrobami pirotechnicznymi do sąsiednich budynków i obiektów budowlanych. Wymienione wyżej odległości mogą być zmniejszone w przypadku zastosowania ścian oddzielenia przeciwpożarowego, stosownie do wymagań warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

W obiektach handlowych sprzedaż wyrobów pirotechnicznych może być prowadzona w wydzielonych stoiskach, które powinny być zlokalizowane na ciągach komunikacyjnych dla klientów wychodzących z zakupami z obiektu, z zaleceniem aby znajdowały się one możliwie daleko od głównych strumieni ludzi, z dala od głównych wyjść ewakuacyjnych z obiektu, najlepiej już poza obrębem ciągu kas. Dopuszcza się również usytuowanie wolnostojącego, sezonowego stanowiska sprzedaży w niezabudowanych holach i pasażach handlowych. W przypadku, gdy sprzedaż wyrobów pirotechnicznych prowadzona jest na terenie obiektu, na którym nie jest wydzielone osobne pomieszczenie dla tych materiałów, wówczas w jego bezpośrednim otoczeniu nie należy przechowywać substancji łatwo palnych lub butli zawierających gaz pod ciśnieniem. Wskazanym jest, aby po zakończeniu działalności handlowej (w porze nocnej) i w dniach wolnych od pracy wyroby pirotechniczne ze stoisk handlowych były przechowywane w pomieszczeniu magazynowym lub magazynie podręcznym. Stoisko lub pomieszczenie sprzedaży powinno posiadać: gabloty, regały do przechowywania wyrobów pirotechnicznych o konstrukcji, co najmniej trudnozapalnej, z których towar może podawać klientowi tylko uprawniony sprzedawca. Nie jest dozwolona samoobsługa.

Wyroby pirotechniczne powinny być w miejscu sprzedaży posortowane w sposób widoczny wg klas. Możliwa jest również sprzedaż wyrobów pirotechnicznych w wolnostojących stoiskach handlowych, usytuowanych na zewnątrz. Stoiska takie powinny mieć charakter tymczasowy, sezonowy. Dopuszcza się ich konstrukcję stalową lub drewnianą. Stoiska te przystosowane do sprzedaży artykułów pirotechnicznych, w trakcie sezonowej dystrybucji nie powinny posiadać urządzeń grzewczych, zatem personel obsługujący takie stanowisko powinien zmieniać się cyklicznie, odpowiednio do występujących warunków atmosferycznych. W żadnym wypadku nie wolno pozostawiać stoiska bez dozoru.
Wszystkie wyroby dopuszczone do sprzedaży powinny posiadać instrukcję użytkowania, określającą zasady bezpiecznego obchodzenia się z nimi, numer katalogowy, nazwę producenta lub nazwę importera, liczbę wyrobów w opakowaniu, znak dopuszczenia, oznaczenie WPW (wyroby pirotechniczne widowiskowe), które zawiera nazwę wyrobu, numer normy i symbol klasy. Produkty te mogą być sprzedawane tylko osobom pełnoletnim.

Dopuszczalna ilość przechowywanych materiałów w obiekcie nie może przekraczać:

  • w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza – 1 000 kg,
  • w pomieszczeniach doraźnej sprzedaży – 300 kg.

Stoisko powinno być wyposażone, w co najmniej dwie gaśnicę pianowe o minimalnej 6-litrowej pojemności środka gaśniczego oraz koc gaśniczy, sprawną wentylacje wyciągową, a personel znajdujący się w pobliżu i obsługujący powinien być pouczony o zasadach bezpieczeństwa przy sprzedaży wyrobów pirotechnicznych, a także powinien posiadać umiejętności posługiwania się podręcznym sprzętem gaśniczym.

Źródła:

1 Obwieszczenie Ministra Rozwoju z dnia 22 stycznia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych (Dz. U., poz. 262).

2 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719).

Autor: mł. bryg w st. spocz. mgr. inż. Piotr Zawisza, ekspert  SEKA S. A.