Przed branżą BHP kolejny rok pełen wyzwań. Ekspertki i eksperci Koalicji Bezpieczni w Pracy wskazują najważniejsze trendy w branży na 2023 rok. Z jednej strony to kontynuacja tych spowodowanych pandemią, z drugiej – mierzenie się ze skutkami wojny w Ukrainie i napływem uchodźców oraz zwiększającymi się kosztami dla pracodawców. Czekają nas też duże zmiany w ustawodawstwie – już niedługo wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu pracy. Ponadto coraz częściej w BHP mówi się o zrównoważonym rozwoju, także w kontekście produktów i usług.
1. Zapewnienie bezpiecznych i komfortowych warunków pracy osobom 50+
Jak wynika z prognozy opublikowanej przez GUS w 2014 roku, do 2050 roku liczba ludności zmniejszy się o 4,5 mln osób, a grupa osób 60+ będzie stanowiła 40 proc. społeczeństwa. Zgodnie z najnowszym raportem „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce. Osoby 50+ na rynku pracy: możliwości i ograniczenia” – 39 proc. osób w wieku powyżej 50 lat chce pracować na emeryturze i prawie tyle samo osób (38 proc.) wciąż nie podjęło decyzji w tej kwestii. Jako barierę wskazują oni m.in. negatywny wpływ pracy na stan zdrowia – mówi tak co trzeci badany.
– Pracownicy 50+ postrzegani są przez pracodawców, jako osoby z wieloletnim doświadczeniem, rzetelne i odpowiedzialne, odnoszące się z szacunkiem do miejsca pracy – wskazuje Marta Wojewnik, dyrektor zarządzająca CWS Workwear, przewodnicząca Koalicji Bezpieczni w Pracy. – Nie tylko rolą pracodawcy, ale wręcz w jego interesie leży zapewnienie zdrowych i bezpiecznych warunków pracy, w tym skupienie się na ergonomii pracy czy zdrowiu psychicznym pracownika. Pracodawcy, którzy będą w stanie zatrzymać pracowników w wieku emerytalnym w miejscu pracy, lepiej poradzą sobie z nadchodzącym kryzysem demograficznym i niedoborem siły roboczej.
2. Work-life balance obowiązkiem ustawowym
W 2023 roku rozpocznie się proces wdrażania unijnej dyrektywy związanej z wprowadzeniem równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. To duże zmiany przede wszystkim dla rodziców i opiekunów m.in. uniemożliwienie przenoszenia części urlopu rodzicielskiego na przykład z ojca na matkę. Ojcowie będą uprawnieni tym samym do skorzystania z 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Przewidziano również jego wydłużenie dla obojga rodziców, dodatkowy urlop opiekuńczy, a dla pracujących – możliwość pracy zdalnej. Aktualne propozycje poprawek sugerują szersze stosowanie elastycznej organizacji pracy wszystkich pracowników, w tym możliwość zwolnienia od pracy „z powodu działania siły wyższej” oraz bezpłatny urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w przypadku konieczności opieki nad członkiem rodziny.
– Dyrektywa work-life balance i nadchodzące z nią zmiany, w tym nowe zwolnienia, urlopy czy elastyczny format pracy to oczywiście wyzwanie dla pracodawców. Cieszy fakt, że nowe przepisy promują bardziej aktywny udział ojców w wychowaniu dzieci w pierwszym okresie życia. W Polsce dzielenie się urlopem rodzicielskim jest bardzo niepopularne i z tego względu, zwłaszcza młode kobiety, są często dyskryminowane już na etapie rekrutacji, gdyż stanowią większe „ryzyko” rodzicielskie – mówi Elżbieta Rogowska, Wiceprezes Zarządu PW Krystian. – Ustawodawca zapomniał niestety o tych pracownikach, którzy nie mają nieletnich dzieci, a ich w równym stopniu dotyka temat wypaleń zawodowych i depresji spowodowanych niezdrowymi relacjami w pracy. Mam nadzieję, że dyrektywa będzie pierwszym krokiem w kierunku normalizacji czasu i metod pracy, wspierającej work-life balance w szerszej perspektywie – dodaje Rogowska.
3. Zatrudnianie cudzoziemców wymusi dostosowanie języka szkoleń
Zgodnie z danymi Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, w 2022 r. wydano ponad 2,3 mln pozwoleń różnego typu na podjęcie pracy przez cudzoziemców w Polsce, to o ponad 560 tys. mniej niż rok wcześniej. Przyczyniła się do tego wojna w Ukrainie i brak możliwości opuszczania tego kraju przez mężczyzn. Jednocześnie, można zaobserwować wzrost liczby zezwoleń dla obywateli pochodzących m.in. z Indii, Uzbekistanu, Turcji, Filipin czy Nepalu. Dane wyraźnie pokazują, że zajmują oni tym samym miejsce obywateli Ukrainy i wypełniają luki kadrowe, z którymi mierzą się pracodawcy. Głównym wyzwaniem w zatrudnianiu cudzoziemców może okazać się bariera językowa, w tym przeprowadzenie odpowiednich szkoleń. Mimo że przepisy nie precyzują wprost, w jakim języku ma być prowadzone szkolenie, to aby były ono skuteczne, powinno być dostosowane do języka pracownika.
4. Zrównoważona odzież robocza i ochronna będzie w modzie
Do warunków zrównoważonego rozwoju zalicza się m.in. wykorzystanie i użytkowanie zasobów w sposób efektywny i długotrwały. Dotyczy to również odzieży roboczej i ochronnej, której odpowiednie stosowanie powinno wpłynąć nie tylko na bezpieczeństwo pracownika, ale i środowiska. – Aby uczynić tkaniny bardziej zrównoważonymi, coraz więcej firm decyduje się na wymianę włókien pierwotnych na włókna pochodzące z recyklingu. Co więcej, przy aktualnej produkcji wprowadza się liczne ulepszenia związane ze zmniejszeniem śladu węglowego, wpływu niedoboru wody, stosowania chemikaliów, zużycia energii, czy aspektów społecznych w całym łańcuchu dostaw – mówi Ewa Gawrysiak, Regional Manager CEE TenCate Protective Fabrics.
Jednym z kluczowych elementów zrównoważonego rozwoju jest również recykling. W efekcie firmy produkujące odzież ochronną i roboczą stawiają nacisk na gospodarkę obiegu zamkniętego, a ich kolekcje nie tylko są trwałe, ale i łatwe w renowacji. To przyszłość, na której wszyscy powinniśmy się skupić – dla dobra swoich pracowników, ale i ochrony środowiska naturalnego. Zauważalnym trendem w decyzjach zakupowych ŚOI będzie więc wybór tych firm i produktów, które poza swoją funkcjonalnością dla użytkowników, mają pozytywny wpływ na środowisko.
5. Wdrożenie przepisów pracy zdalnej nowym obowiązkiem pracodawcy
Po popularności pracy zdalnej, przyszedł czas na częściowy powrót do zakładów pracy. Pracodawcy dążą do pogodzenia pracy z domu z obecnością w biurze. Tym samym, coraz częściej wdrażany jest system pracy hybrydowej. Zgodnie ze zmianami, które zostaną wprowadzone w marcu do Kodeksu pracy, pracownik będzie mógł wykonywać obowiązki całkowicie lub częściowo poza siedzibą firmy. Ale pod dwoma warunkami. Pierwszy z nich będzie obowiązywał pracodawców, którzy będą musieli zapewnić zatrudnionemu materiały i narzędzia niezbędne do pracy zdalnej, a także pokryć koszty energii elektrycznej czy dostępu do Internetu. W większości przypadków będzie to rozwiązywane najpewniej w postaci ryczałtu. Drugim warunkiem, który będzie musiał być spełniony jest ustalenie z pracodawcą miejsca wykonywania pracy. Przed pracodawcami nowe obowiązki, których wdrażanie będziemy obserwować już za moment.
– Popandemiczne nastroje w połączeniu z wdrażaniem pracy zdalnej mogą okazać się trwałym wyzwaniem, szczególnie w kwestii zdrowia psychicznego pracowników – w tym odczucia rezygnacji czy odizolowania. Zapewniając pracownikom warunki pracy z domu zgodne z najnowszymi przepisami, trzeba z równą uwagą pamiętać o ich bezpieczeństwie i komforcie pracy, jak również potencjalnych zagrożeniach psychospołecznych, takich jak stres czy depresja – mówi Marta Wojewnik.
