Zgodnie z dokumentem zatytułowanym Program działań Państwowej Inspekcji Pracy na lata 2022-2024, PIP planuje ok. 52 tys. kontroli.
Zadaniami kluczowymi będą trzy strategie, które obejmą zakłady narażone na występowanie dużej liczby wypadków związanych z pracą:
- Strategia kontroli i działań prewencyjnych dla sektora budowlanego,
- Strategia kontroli zagrożeń chemicznymi czynnikami środowiska pracy,
- Strategia wzmożonego nadzoru nad zakładami pracy.
Sektor budowlany pod czujnym okiem inspektorów
Państwowa Inspekcja Pracy zaplanowała realizację 3-letniej strategii kontroli i prewencji w budownictwie. W celu poprawy poziomu bezpieczeństwa skupi się przede wszystkim na zagadnieniach bhp, w tym likwidacji bezpośrednich zagrożeń dla życia lub zdrowia pracujących oraz na innych czynnikach stale wpływających na największą liczbę wypadków przy pracy.
Dodatkowo przeprowadzone zostaną kontrole obejmujące prawną ochronę pracy i legalność zatrudnienia, a na budowach wielkobaturowych i drogowo-mostowych przewidziany jest zintensyfikowany nadzór. Działania kontrolno-nadzorcze będą skupiać się przede wszystkim na zagrożeniach wiążących się z pracą na wysokości (rusztowania, drabiny) oraz pracach ziemnych czy w wykopach. Weryfikowane będą również: bezpieczna organizacja pracy, bezpieczeństwo związane z wykorzystywanie energii elektrycznej, oznakowanie placu budowy oraz zabezpieczenie go przed dostępem osób postronnych. W 2022 r. PIP zaplanowało 2 akcje kontrolne na małych placach budowy, celem jest zmniejszenie liczby wypadków także u małych pracodawców.
W celu poprawy bezpieczeństwa pracy w budownictwie na lata 2022-2024 przewidziana jest kampania „Budowa. STOP wypadkom!”, mająca zwiększyć skuteczność podejmowanych działań kontrolno-nadzorczych poprzez promocję bezpiecznej pracy w tym sektorze. Ponadto planowane są szkolenia prowadzone na budowach, doradztwo pracodawców i promocja dobrych praktyk.
Inne obszary kontroli
W ramach drugiej strategii prowadzone będą kontrole dotyczące miejsc, w których pracownicy narażeni są na szczególnie szkodliwe dla zdrowia czynniki chemiczne. Chodzi przede wszystkim o sprawdzenie wypełniania przez pracodawców obowiązku dotyczącego chemikaliów, zgodnie z unijnym rozporządzeniem, tj. REACH i CLP. Wzmożonym nadzorem objęte będą zakłady pracy różnych branż – adekwatnie do wskaźnika liczby wypadków przy pracy, możliwych zagrożeń oraz szkodliwych czynników środowiska pracy.
Sprawdzone będzie też zatrudnienie cudzoziemców, m.in. czy powierzona im praca jest wykonywana na warunkach zgodnych z zezwoleniem lub oświadczeniem. Kontrole obejmą również kwestie dotyczące zgłaszania cudzoziemców do ubezpieczeń społecznych.
Jak się przygotować?
Kontroler, zanim rozpocznie kontrolę, zobowiązany jest do przedstawienia się oraz wylegitymowania. Powinien posiadać dokumenty, upoważniające do przeprowadzenia w danej firmie kontroli, która może odbyć się bez uprzedzenia, o dowolnej porze. Wyjątkiem braku poinformowania przedsiębiorcy przez inspektora jest okoliczność, w której wiadomość o kontroli mogłaby zmienić jej przebieg.
Najczęściej sprawdzana dokumentacja to teczki pracownicze, regulaminy oraz wynagrodzenia. Następnym istotnym obszarem jest dokumentacja dotycząca bezpieczeństwa, czyli: instrukcje i procedury, ocena ryzyka zawodowego, protokoły badające przyczyny i okoliczności wypadków przy pracy, karty wypadków, dokumentacja prac szczególnie niebezpiecznych oraz maszyn i urządzeń w kwestii bezpiecznego użytkowania (instrukcje, przeglądy). Warto mieć na uwadze, że kontroler może chcieć zobaczyć dowolne miejsce pracy oraz dokumenty z lat ubiegłych.
Kontrole oraz działania prewencyjne są efektem misji Państwowej Inspekcji Pracy, jaką jest poprawa bezpieczeństwa w miejscach pracy, egzekwowanie przepisów prawa pracy, higieny pracy oraz legalności zatrudnienia.
