Najnowszy raport Koalicji Bezpieczni w Pracy „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2020. Wpływ pandemii koronawirusa na polski rynek pracy” podaje, że przed pojawieniem się COVID-19, 16 proc. badanych pracodawców umożliwiało pracownikom pracę zdalną. W czasie pandemii odsetek firm, w których wprowadzono pracę zdalną w badanej grupie, urósł do 95 proc. W tej sytuacji Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opracowało wstępny projekt zmian w Kodeksie pracy, który zakłada m.in. likwidację przestarzałego modelu telepracy i zastąpienie obecnie szczególnie popularną pracą zdalną. Czy to oznacza, że praca zdalna – w firmach i na stanowiskach, gdzie jest ona możliwa – stanie się podstawową formą świadczenia pracy?
Dla co czwartego pracownika zdalnego najbardziej uciążliwe są nieergonomiczne warunki pracy
Nowelizacja w aktualnej wersji zakłada przeniesienie odpowiedzialności za warunki bhp miejsca pracy z pracodawcy na pracownika, który miałby złożyć oświadczenie, że posiada odpowiednie „warunki lokalowe i techniczne”. Zatrudniony miałby ponosić odpowiedzialność za organizację stanowiska pracy zdalnej, również z uwzględnieniem wymagań ergonomii. – Mimo że ten projekt nowelizacji zakłada zwolnienie pracodawcy z odpowiedzialności w tym zakresie, to mam nadzieję, że działy bhp poszczególnych firm nie zostawią pracowników samym sobie. To, co może w tej sytuacji realnie zrobić pracodawca, to na przykład opracować dokument określający ergonomiczne zasady pracy z propozycjami ich zastosowania w domowych warunkach, udostępnić go pracownikom i regularnie uświadamiać ich co do istoty stosowania się do zaleceń – mówi Bożena Narloch-Witkowska, regionalny specjalista ds. bhp, DHL Parcel Polska, ekspertka Koalicji Bezpieczni w Pracy. W badaniu – które było realizowane jeszcze przed pojawieniem się projektu nowelizacji – w odpowiedzi na pytanie o przygotowanie pracownika do bezpiecznego wykonywania pracy zdalnej, jedynie 14 proc. pracodawców wskazało, że istotne jest zapewnienie ergonomicznych przyrządów do przygotowania miejsca pracy, a 83 proc. za ważne uznało wprowadzenie dodatkowych szkoleń bhp poświęconych pracy zdalnej. Jednocześnie w grupie pracowników 23 proc. respondentów pracujących zdalnie stwierdziła, że najbardziej uciążliwe są dla nich mało komfortowe (nieergonomiczne) warunki przy tego typu organizacji pracy. – Rzeczywistość często wygląda tak, że osoby pracujące z domu spędzają wiele godzin przed ekranem laptopa, niejednokrotnie na kanapie i przy stoliku kawowym. W takich warunkach zachowanie odpowiedniej postawy jest problematyczne i dotkliwe dla pracownika w każdym wieku – tłumaczy Bożena Narloch-Witkowska.
Ponad 40 proc. pracowników zdalnych narzeka na brak bezpośredniego kontaktu z ludźmi
W badaniu „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2020. Wpływ pandemii koronawirusa na polski rynek pracy” pojawiło się pytanie o czynniki, które mogą wpływać na efektywność pracy w czasie pandemii. Najczęściej pracownicy wskazywali – poza obawą przed zakażeniem i koniecznością pracy w maseczce lub przyłbicy ochronnej – stres (36 proc.), atmosferę w pracy (33 proc.) i zachowanie zdrowia psychicznego (32 proc.). – Odpowiedzi, których udzielili pracownicy, jasno wskazują na istotę czynników psychospołecznych oraz ich wpływ na możliwość efektywnego wykonywania pracy. Cztery z pięciu najważniejszych czynników, które wywierają największy negatywny wpływ na efektywność pracy w czasie pandemii, to – jak pokazują wyniki badania – czynniki psychospołeczne. To pokazuje kierunek, w jakim musi się rozwijać współczesne bhp – mówiElżbieta Rogowska, wiceprezes zarządu ds. operacyjnych PW Krystian, ekspertka Koalicji Bezpieczni w Pracy. – Pandemia pokazała, że potrafimy zmotywować się do działania i wspierania grup najbardziej narażonych, ale wzmocniła również zachowania mobbingowe i hejtu, które wzmagają się zawsze w obliczu strachu i niepewności. Ten obszar obszernie zbadaliśmy jako Koalicja już w zeszłym roku. Zgodnie z raportem „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2019”, 85 proc. odczuwa stres w pracy, a 46 proc. skarży się na wykluczenie się strony innych pracowników i dokładnie tyle samo doświadczyło mobbingu w pracy. Istotę czynników psychospołecznych pokazuje również tegoroczny raport. Najbardziej uciążliwe dla pracowników zdalnych nie są trudności ze zmobilizowaniem się do pracy czy skupieniem się (28 proc.) ani brak dostępu do urządzeń biurowych (29 proc.), ale brak bezpośredniego kontaktu z ludźmi, rozmów, spotkań (43 proc.).
Trzech na czterech pracowników pozytywnie ocenia wprowadzenie pracy zdalnej
Jako jedną z głównych uciążliwości w pracy zdalnej pracownicy wskazywali utrudnioną komunikację ze współpracownikami w sprawach służbowych (33 proc.). – Pomimo podejmowania przez zakłady pracy działań mających na celu umożliwienie wykonywania pracy w trybie zdalnym, nadal brakuje w pełni funkcjonalnych narzędzi zapewniających np. bieżący kontakt pracowników w sprawach służbowych. Jest to kierunek do dalszego rozwoju zakładów od strony techniczno-organizacyjnej – mówi Jakub Nowak, gł. specjalista ds. bhp, inspektor ochrony ppoż. w SEKA S.A., ekspert Koalicji Bezpieczni w Pracy. – Brakuje również wsparcia o charakterze szkoleniowym, jak indywidualnie reagować na zmiany sytuacji w najbliższym otoczeniu, zarządzać czasem pracy, ustalać priorytety zadań itp. Jest to kierunek do dalszego rozwoju profilaktyki zagrożeń psychospołecznych również przy udziale przedstawicieli komórek bhp – dodaje Jakub Nowak. Warto tutaj zwrócić uwagę na rozbieżność opinii pracowników i pracodawców, które wykazał raport Koalicji Bezpieczni w Pracy. I tak na przykład, w kontekście wpływu wdrożonych działań na zabezpieczenie pracowników przed zagrożeniami psychofizycznymi, intensyfikację komunikacji wewnętrznej w firmie pozytywnie oceniło 75 proc. pracodawców i 65 proc. pracowników, a ograniczenie kontaktu między pracownikami pozytywnie oceniło 69 proc. pracodawców i 53 proc. pracowników. Zgoła inaczej prezentują się odpowiedzi na pytanie o ocenę wprowadzenia pracy zdalnej, którą pozytywnie oceniło 67 proc. pracodawców i 75 proc. pracowników. Mimo to firmy częściej niż zatrudnieni deklarują chęć utrzymania pracy zdalnej. Na utrzymanie tego trybu zgadza się 57 proc. pracodawców i 47 proc. pracowników. Jak te oceny przełożą się na organizację pracy nie tylko podczas pandemii, ale już po jej zakończeniu – dowiemy się w kolejnych miesiącach.
Badanie zostało przeprowadzone w daniach 21.07–17.08.2020 r. na zlecenie Koalicji Bezpieczni w Pracy, w skład której wchodzą CWS Polska, PW Krystian, TenCate Protective Fabrics, SEKA S.A., DHL w Polsce, reprezentowany przez dwie dywizje: DHL Parcel i DHL Supply Chain. Cel Koalicji realizowany jest poprzez działalność edukacyjną na temat obowiązujących norm i procedur oraz pokazywanie dobrych praktyk oraz informowanie o korzyściach wynikających z wdrażania wysokich standardów bezpieczeństwa w miejscu pracy.
ŚCIĄGNIJ CAŁY RAPORT: http://bit.ly/Raport_Bezpieczeństwo_pracy_w_Polsce_2020
