Problematyka przeprowadzania szkoleń okresowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracowników służby BHP praktycznie w całości wynika z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 roku w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej: Rozporządzenie). Zawiera ono zamknięty katalog zadań, które obligatoryjnie zobowiązana jest wykonywać służba BHP, nie przewiduje natomiast prowadzenia szkoleń okresowych z zakresu bhp, o których mowa w art. 2373 § 2 K.p.
Możliwość rozszerzenia zadań służby BHP o przeprowadzanie szkoleń okresowych chociażby za zgodą poszczególnych pracowników służby bhp zostało jednoznacznie uregulowane w § 2 ust. 2 Rozporządzenia, zgodnie z którym służba BHP nie może być obciążana innymi zadaniami niż wskazane w Rozporządzeniu. Cel działania służby BHP jest ustalony w treści rt. 23711 § 1 K.p. Służba ta może pełnić funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, nie zaś funkcje szkoleniowe w tym zakresie. To na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia szkoleń z tego zakresu pracownikom, ale nie poprzez działanie służby BHP.
Ponadto organizacja i rozkład czasu pracy pracownika służby BHP powinny zapewniać pełną realizację zadań służby bhp. W związku z czym zarówno pracodawca poleceniem służbowym nie może pracownika zobowiązać do prowadzenia szkoleń okresowych w czasie pracy danego pracownika, jak i poszczególni pracownicy nie posiadają uprawnień do wyrażenia zgody na przeprowadzanie dodatkowych szkoleń okresowych w ramach obowiązującego ich czasu pracy.
Nie jest natomiast zabronione przeprowadzanie szkoleń, o których mowa w 2373 § 2 K.p. przez tych pracowników w czasie wolnym od pracy (w zakładzie pracy w którym są zatrudnieni) to znaczy np. w trakcie urlopu zarówno płatnego jak i bezpłatnego czy też po upływie czasu pracy danego pracownika tj w dni wolne lub po zakończeniu czy też przed rozpoczęciem pracy w danym dniu. W takim wypadku prowadzenie niniejszych szkoleń dopuszczalne jest w ramach odrębnie zawieranych umów między tymi pracownikami (w czasie wolnym od pracy) a spółką, np. umowy zlecenia, z uwagi na to, iż przedmiot zlecenia nie pokrywa się z treścią łączącego strony stosunku pracy.
Wyraźnie należy podkreślić, iż pracodawca nie może od takich pracowników wymagać przeprowadzania okresowych szkoleń BHP w czasie wykonywania zadań służbowych służby BHP, dodatkowo pracownicy Ci nie mogą przeprowadzać tych szkoleń w czasie pracy w normalnym stosunku pracy własnej inicjatywy. Odmowa wykonania takiego polecenia nie będzie niezgodna z prawem, natomiast przeprowadzanie takich szkoleń z własnej inicjatywy w czasie normalnego czasu pracy może zostać uznane za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Co więcej, pracownik nie musi wyrażać zgody na udzielenie urlopu bezpłatnego w celu przeprowadzenia szkolenia okresowego.
Autor: Krzysztof Sosnowski, aplikant radcowski w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp. k., specjalista ds. bhp.
