W przypadku problematyki przeprowadzania okresowych szkoleń w praktyce występują często wątpliwości czy posiadane przez pracowników zaświadczenia o odbyciu szkolenia zostały przez nich uzyskane zgodnie z przepisami prawa. Wątpliwości te wynikają z nieprecyzyjnego wskazania w § 5 pkt. 3) Rozporządzenia z dnia 27 lipca 2004 r. Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej Rozporządzenie) przesłanek, jakie muszą zostać spełnione przez wykładowców i instruktorów prowadzących szkolenia z zakresu BHP.
Na podstawie § 5 Rozporządzenia organizatorami szkoleń okresowych mogą być Pracodawcy organizujący i prowadzący takie szkolenia szkolenie oraz jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Co należy rozumieć przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy zostało wyjaśnione w § 1a pkt 2. Rozporządzenia zgodnie, z którym poprzez jednostkę organizacyjną prowadzącą działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy – rozumie się:
a) placówkę kształcenia ustawicznego, placówkę kształcenia praktycznego, ośrodek dokształcania i doskonalenia zawodowego,
b) szkołę ponadgimnazjalną,
c) jednostkę badawczo-rozwojową, szkołę wyższą lub inną placówkę naukową,
d) stowarzyszenie, którego celem statutowym jest działalność związana z bezpieczeństwem i higieną pracy,
e) osobę prawną (w tym także spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub fizyczną prowadzącą działalność oświatową na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzą działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W przypadku powyższej listy nie ma większego problemu ze sprawdzeniem czy dany podmiot posiada uprawnienia do przeprowadzania szkoleń.
Znacznie bardziej skomplikowana jest natomiast problematyka skontrolowania uprawnień prowadzących wymienionych w § 5 pkt. 3) Rozporządzenia, który wskazuje jedynie, że prowadzącymi mogą być wykładowcy i instruktorzy posiadający zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia. Wszystkie przesłanki, jakie powinni spełniać prowadzący szkolenia są nieostre, a Rozporządzenie nie precyzuje, co należy rozumieć przez zwroty „zasób wiedzy”, „doświadczenie zawodowe” czy „przygotowanie dydaktyczne”. Tym samym nie można wykluczyć, że osobą posiadającą wystarczający zasób wiedzy będzie osoba nieposiadająca wykształcenia w zakresie BHP, lecz samodzielnie poszerzająca swoją wiedzę w przedmiotowym zakresie. Jest to jednak niezwykle śmiałe założenie, a dla bezpieczeństwa prawidłowości przeprowadzanych szkoleń zasadnym jest, aby osoby nieposiadające wykształcenia z zakresu BHP nie prowadziły szkoleń. W praktyce przyjęło się, że osobami posiadającymi zasób wiedzy są przede wszystkim osoby mogące świadczyć pracę w służbie BHP, tym samym spełniają przesłanki kwalifikacyjne z § 4 Rozporządzenia z dnia 2 września 1997 r. Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w związku z czym osoby chcące prowadzić szkolenia okresowe BHP powinny legitymować się zawodem technika bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nieco bardziej problematyczne jest podjęcie próby zidentyfikowania normy prawnej kryjącej się pod zwrotem doświadczenie zawodowe. Jasnym jest, że niedopuszczalne jest prowadzenie szkolenia przez osobę nieposiadającą jakiegokolwiek doświadczenia zawodowego, miesięczne doświadczenie zawodowe także wydaje się być zbyt krótkie i niewątpliwie nie pozwala na bogate zobrazowanie praktyczne omawianej problematyki w związku, z czym niewątpliwie nie zostanie spełnione zastrzeżenie, zgodnie z którym doświadczenie zawodowe musi zapewniające właściwą realizację programów szkolenia. Natomiast zasadnym jest, aby instruktorzy i wykładowcy mogli legitymować się, co najmniej rocznym doświadczeniem zawodowym, gdyż okres ten pozwala na zdobycie doświadczenia realnie odzwierciedlającego problematykę codziennej pracy. Nie można jednak wykluczyć, że w skrajnych przypadkach do zdobycia znacznego i ciekawego dla kursantów doświadczenia zawodowego doszłoby już po upływie np. pół roku.
Szeroko komentowana jest problematyka konieczności posiadania przygotowania dydaktycznego. Wiele podmiotów w szczególności prowadzące kursy dydaktyczne stoją na stanowisku, że wykładowcy i szkoleniowcy powinni legitymować się specjalistycznymi kursami pedagogicznymi. Jest to zbyt daleko idące założenie, gdyż przepis praktycznie mówi o jakimkolwiek przygotowaniu dydaktycznym zapewniającym właściwą realizację programów szkolenia. Tym samym z całą pewnością każdy z prowadzących nie musi obligatoryjnie legitymować się specjalistycznymi kursami. Takie kursy byłyby zasadne w przypadku konieczności przeprowadzenia szkoleń np. szkolenia w zakładach pracy chronionej, gdzie zatrudniani są pracownicy z różnego rodzaju upośledzeniami, w takim wypadku dla właściwej realizacji programu może okazać się specjalistyczna wiedza dydaktyczna. Niemniej w normalnej praktyce instruktorskiej w pełni wystarczające są zwykłe kursy dydaktyczne lub zajęcia z zakresu podstaw pedagogiki prowadzone np. na studiach podyplomowych. Oznacza to, że każdy, kto na dyplomie posiada zapis, że w programie zajęć znajdował się moduł pedagogiczny nie musi odbywać żadnych dodatkowych szkoleń.
Zobacz podobne
19 września, 2024
Przyszłość zawodu specjalisty ds. BHP – jak może wyglądać?
20 sierpnia, 2024
Szkolenie BHP – kluczowy element bezpiecznego zakładu pracy
27 czerwca, 2024